Słownik grzybiarza

 

Słownik -

 

Mikoryza - występowanie tkanek grzyba w korzeniach niektórych gatunków (prawdopodobnie większości) gatunków roślin, będące formą - symbiozy: m. może być zewnętrzna (endotroficzna), gdy strzępki grzybni oplatają korzenie tworząc na ich wierzchu gęstą pleśń, i wewnętrzna (endotroficzna), gdy wnikają do wnętrza tkanek korzenia: odrębnym typem jest mikoryza pęcherzykowo-arbuskularna; grzyb otrzymuje od rośliny węglowodany, w zamian dostarcza wodę, składniki mineralne oraz witaminy i regulatory wzrostu, m. zewnętrzna występuje przede wszystkim u drzew, m. wewnętrzną u drzew i roślin zielonych odkrył w 1880 polski botanik F. Kamieński.

Grzybnia - macelium, plechowate, wielojądrowe lub wielokomórkowe ciało grzybów, zbudowane z nitkowatych, silnie rozgałęzionych i na ogół luźno splecionych strzępek. G. rozwija się na powierzchni lub w głębi podłoża i może dochodzić do kilkunastu metrów średnicy. Niekiedy g. tworzy sznury (ryzomorfy) np. grzybnia opieńki pod korą drzew. Grzybnia  w drodze dyfuzji pobiera z podłoża wodę i substancje pokarmowe. U niektórych grzybów strzępki g. tworzą organy przetrwalnikowe (tzw. sklerocja) lub owocniki (grzyby kapeluszowe). G. służy też do rozwoju wegetatywnego (przez rozpad strzępek) lub płciowego- przez połączenie dwóch różnych strzępek w grzybnię dikariotyczną (o komórkach dwujądrowych). Jądra komórek są zwykle - haploidalne.

Grzyby kapeluszowe - popularna nazwa grzybów, wytwarzających owocniki w formie kapelusza  osadzonego na wyraźnym  trzonie, osiągającego nieraz bardzo okazałe rozmiary i wagę do kilku kilogramów.

Grzyby pasożytnicze - grzyby pobierające potrzebne im do życia gotowe substancje organiczne z żywych organizmów.

Macelium - patrz grzybnia

Grzyby właściwe - (mycota), jedna z dwóch gromad z podkrólestwa grzybów, obejmująca większość (ok. 100 tys. ) gatunków grzybów, zliczanych do dwóch gromad podgromad : workowców (Ascomycotina) i podstawczaków (Basidiomycotina). G. w. rozmnażają się głównie wegetatywnie przez pączkowanie, rozpad plechy, lub najczęściej, za pomocą zarodników (spor), zwykle jednokomórkowych, tworzących się na zakończeniach strzępek, tzw. konidioforów.

Mycota - patrz grzyby właściwe

Workowce - (Ascomycetes), klasa (niekiedy traktowana jako podgromada) z gromady - grzybów właściwych, obejmująca bardzo zróżnicowane organizmy, od form jednokomórkowych do wytwarzających pokaźne owocniki: (np smardz) Cecha charakterystyczną w. jest wytwarzanie zarodników (askospor) w zarodniach zwanych workami (asci).

Ascomycetes - patrz workowce

Ryzomorfy - sznury grzybni (np pod korą - grzybnia opieńki)

Chityna - złożony związek chemiczny typu węglowodowanego, który jest głównym składnikiem substancji budującej pancerz stawonogów i występuje również w ściankach komórkowych grzybów.

Błonnik  - złożony związek chemiczny z grupy węglowodanów, stanowiący główny składnik ścian komórkowych więkrzości roślin.

Hymenofor  - część owocnika, na której tworzy się warstwa hymenialna, czyli rodzajowa . Hymofor może być gładki, kolczasty, rurkowy, blaszkowy, jamkowaty itp.

Mikologia - nauka o grzybach .A mikolog to specjalista zajmujący się badaniem grzybów.

Przetrwalnik - płonna postać grzybni różnego kształtu (np sznur, bulwka, rożek itp) która służy do przetrwania przez grzyb niekorzystnych warunków - zimy , suszy.

Roztocz (saprofit) - organizm żyjący na martwym podłożu organicznych i czerpiący z niego pokarm.

Saprofit - patrz roztocz

Wysyp - zarodniki grzyba zebrane na papierze, uzyskane przez położenie na nim owocnika.

Zarodnik  - mikroskopijnej wielkości komórka słóżaca do rozsiewania , rozprzestrzenienia roślin zarodnikowych , także grzybów. Zarodnik danego gatunku oznacza się stałym kształtem barwą oraz rozmiarami.

Ozonium - widoczne jako omszenie lub watowata masa strzępki grzybni u podstawy i w pobliżu owocnika,

Sklerota - organ przetrwalnikowy zwykle w postaci twardej grudki zbudowanej ze zbitych strzępek grzybnia

Strzępki - silnie wydłużone i posplatane komórki grzybni - podstawowy budulec owocników u większości gatunków grzybów kapeluszowych.

Łęgowy las - las liściasty w dolinie rzeki

Hialinowy - przejrzysty i bezbarwny

Drożdże - Saprofityczne grzyby jednokomórkowe z klasy workowców; żyją przeważnie na podłożach zawierających sacharydy; wywołują fermentację alkoholową; rozmnażają się przez pączkowanie, tworzą kolonie; zawierają dużo witamin, zwłaszcza z grupy B; na skalę techniczną otrzymywane przez hodowlę na melasie cukrowniczej; liczne odmiany i rasy stosuje się w przemyśle piwowarskim, winiarskim, gorzelniczym i piekarniczym.

Grzybiarki - mróweki hodujące w swoich gniazdach grzyby jako pokarm; jest ichokoło 200 gatunków, głównie tropikalnych; najlepiej poznane amerykańskie Atta i Acromyrmex - zwane mrówkami parasolowymi - krążki wycięte z liści i kwiatów przenoszą wysoko nad sobą.

Muskaryna - alkaloid występujący głównie w niektórych grzybach trujących, np. muchomorze czerwonym, strzępiaku ceglastym; pobudza receptor cholinergiczny (dlatego zwany receptorem muskarynowym) m.in. w układzie przywspółczulnym; objawami stosunkowo rzadko zdarzającego się zatrucia muskaryną są wymioty, bóle brzucha, biegunka, pocenie, spadek ciśnienia krwi, zwolnienie czynności serca.

Penicyliny - grupa antybiotyków o zbliżonej budowie, wytwarzanych przez grzyby z rodzaju Penicillium; działają bakteriobójczo zwłaszcza na drobnoustroje Gram-dodatnie; rozróżnia się penicyliny naturalne (np. benzylpenicylina) oraz penicyliny półsyntetyczne (np. ampicylina)